Kuchnie wschodnie słyną z mocno aromatycznych dań, które z daleka potrafią przyciągnąć kuszącym zapachem, a następnie zatrzymać na dłużej barwnym wyglądem. Chmeli-suneli to tradycyjna mieszanka różnego rodzaju przypraw, która stała się niezwykle popularna w krajach Zakaukazia, a przede wszystkim w Gruzji. Od kilku lat cieszy się coraz większą popularnością także w innych zakątkach świata, w tym także w Polsce.

Skąd się wzięła?

Dźwięczna nazwa nie zaspokoi jednak rozbudzonej ciekawości, ponieważ nie oznacza nic szczególnego, po prostu ‘suszone zioła’. Jednak jeśli chcielibyśmy zrozumieć i poznać jak smakuje gruzińska kuchnia, to wystarczy raz spróbować mieszanki przypraw. Jest ona mocno charakterystyczna i oddaje wszystkie złożone i dość oryginalne smaki tamtej kuchni.

Gruzja w odróżnieniu od innych państw już od wieków wykorzystuje w swoich recepturach niezliczone ilości przypraw i ziół. Mieli to szczęście, że znaleźli się idealnie na Jedwabnym Szlaku, który dostarczał im potrzebne i w niskiej cenie różności, dzięki czemu nawet najubożsi mogli z nich korzystać.

Z CZEGO SKŁADA SIĘ MIESZANKA CHMELI-SUNELI?

W podstawowej wersji znajdują się bazylia, majeranek, koper, szafran, papryka ostra i uwielbiana przez Gruzinów kolendra.

Za to w wersji rozszerzonej znajdziemy dodatkowo miętę, pietruszkę, koper włoski, drobno zmielony liść laurowy, cząber, kozieradkę i hyzop. Dzięki suszonym płatkom kwiatów aksamitek przyprawa nabiera charakterystycznego złotego odcienia, a lokalna odmiana kolendry o nazwie k’indzi zapewnia piękny, kwiatowy aromat.

ZASADY ŁĄCZENIA

Jeśli chcielibyśmy przygotować taką mieszankę w domu, to musimy najpierw zaznajomić się z zasadami łączenia, ponieważ przy tak dużej ilości przypraw jest to niezwykle ważne. Uzyskamy pewność, że domowe chmeli-suneli będzie wzorcowym odpowiednikiem tego gruzińskiego.

Chmeli-suneli jest mocno aromatycznym zestawem, jednak nie jest ostra, dlatego wszystkie przyprawy (czy to w podstawowym, czy też rozbudowanym składzie) miesza się w identycznych proporcjach. Wyjątki stanowią papryka ostra, która powinna być 1 – 2% całości mieszanki) oraz charyzmatyczny szafran, którego powinien znaleźć się jedynie naparstek – do 0,1%. Tak przygotowane chmeli-suneli możemy przechowywać nawet do dwóch lat w suchym pojemniku.

ZDROWOTNA MOC ZIÓŁ

Zapewne nie raz mieliśmy okazję usłyszeć o „białej śmierci”. Ten zwrot mówi o tym, że im więcej soli i cukru używamy, tym szybciej umrzemy. Zaskakujące jest, że Gruzini mimo niezwykłego upodobania do mięsa i sporej ilości alkoholu potrafią dożyć naprawdę sędziwego wieku i to w całkiem świetnej kondycji.

Chmeli-suneli w całej swej złożoności nie ma ani odrobiny chlorku sodu, a mimo to z powodzeniem może zastępować sól! Tak też się dzieje – używane jako dodatek do większości dań nie tylko podkreśla smak, ale ostatecznie nadaje zupełnie inny, nieznany nam wymiar kulinarny.

Dzięki rozmaitym przyprawom zyskujemy zdrowotną dawkę dla niemal każdego obszaru naszego ciała:

• koper włoski – znany od dawna ze swoich prozdrowotnych właściwości, dlatego dodawany jest nawet do herbatek niemowlęcych. Jako bogate źródło żelaza, ma również wpływ na kontrolowanie apetytu, wydzielanie hormonów i gospodarkę insulinową.
• liść laurowy – dzięki zawartym antyutleniaczom obniża cholesterol i wzmacnia naczynia krwionośne, a bogaty w olejki eteryczne dba o układ moczowy i trawienny.
• kolendra – ulubiona przyprawa Gruzinów, którą znajdziemy niemal w każdej potrawie. Przez wieki dodawana była przede wszystkim ze względu na swoje właściwości konserwowania żywności. Jednak badania wykazały, że może ona znacznie więcej! Jest bogata w witaminę A, a dodatkowo przeciwdziała stanom zapalnym i tworzeniu się raka.
• czarny pieprz – popularny nawet w naszej kuchni ceniony jest przede wszystkim za nutę pikanterii, którą dodaje daniom. Warto jednak zaznaczyć, że nie tylko stymuluje układ trawienny, ale przede wszystkim przeciwdziała infekcjom i wszelkim stanom zapalnym. Nic zatem dziwnego, że na pierwsze ataki choroby (czy to w przypadku niestrawności, czy też przeziębieniu) w tradycji polskiej podaje się rozgrzewającą wódkę z pieprzem.
• koper – mimo że wydaje nam się zupełnie przeciętnym ziołem, to posiada nie tylko niezliczone zdolności lecznicze, ale też bogaty jest w witaminę C, która m.in. podnosi odporność i mangan.
• cząber – jego wyjątkowość poznajemy już na płaszczyźnie zmysłów. Zarówno wyjątkowy, aromatyczny zapach jak i nadzwyczajny smak zawdzięcza nagromadzonej ilości olejków eterycznych. Oprócz pobudzania zmysłów mają również zdolność do zwalczania wszelkich grzybów i bakterii. Dodatkowo posiada rozmaite minerały jak np. magnez, wapń, cynk, selen i potas.
• suszone płatki aksamitek – oprócz pięknego, złoto-żółtego koloru i nadających przyprawie kwiatowych aromatów, wzbogacają chmeli-suneli w antyoksydanty, które spowalniają procesy starzenia i ważną dla utrzymania dobrego widzenia luteinę.